Draaidemonstraties elektriciteitscentrale | Open Monumentendag

Een paar keer per jaar is de centrale geopend voor publiek en worden er draaidemonstraties gegeven. Tijdens de Open Monumentendagen (14 + 15 september 2024) is het weer zover! Deze demonstraties zijn een ware belevenis en bij elke demonstratie wordt door enthousiaste vrijwilligers uitleg gegeven aan belangstellenden. Het voormalige bajesdorp Veenhuizen beschikte vroeger over een eigen elektriciteitscentrale met een turfgasgenerator. De turf werd door twee ‘verpleegden’ in rieten manden via een trap tegen het pand omhoog gebracht en daar boven in de turfgasgeneratoren gestort. In die tijd was de turfgasmotor een bijzonder staaltje van technisch vernuft en had veel bekijks. Onder de nieuwsgierigen die de centrale bezochten waren hoogwaardigheidsbekleders als Prins Hendrik en de Groningse fabrikant Scholten.

Ajax-Feyenoord
De Kromhoutmotor heeft voor het laatst stroom geleverd tijdens een stroomstoring in 1975. Vlak voor de rechtstreekse uitzending van de Eredivisie klassieker Ajax-Feyenoord viel tot grote teleurstelling van honderden gedetineerden die er helemaal klaar voor zaten, de stroom van het provinciale net uit. Door snel handelen van de monteurs was er net voor het begin van de wedstrijd weer stroom, opgewekt door de oude Kromhout. Het gejuich van de gedetineerden was door heel Veenhuizen te horen.

Industrieel Erfgoed
Na jaren van onbruik heeft een team enthousiaste vrijwilligers zich het lot van de centrale aangetrokken en deze, onder de vlag van het Gevangenismuseum, in ere hersteld. Met de restauratie is de Elektriciteitscentrale Veenhuizen een prachtig staaltje industrieel erfgoed geworden; één van de meer dan honderd monumenten die Veenhuizen rijk is.

Draaidemonstraties
Er wordt gedraaid met de Crossley Zuiggasmotor met Oerlikon generator uit 1919,  en met de Kromhoutmotor met Smit Slikkerveer generator uit 1928. Bij de electriciteitscentrale staat ook de door vrijwilligers van het Brandweerkorps Veenhuizen gerestaureerde Ford AA Brandweerauto uit 1931 tentoongesteld. In de werkplaats van de centrale zijn tevens door Jos de Vink gemaakte heteluchtmotoren volgens het Sterling principe te bewonderen. Tijdens de openingstijden is er gelegenheid voor bezoekers om  vragen te stellen aan de aanwezige vrijwilligers.

Wil je deze unieke ervaring niet missen?
Kom dan naar Veenhuizen en stap terug in de tijd van energieopwekking in Nederland.

De centrale is op beide dagen geopend van 11.00 uur tot 17.00 uur. Op beide dagen wordt er gedraaid op de hele uren, te beginnen om 12.00 uur tot en met 16.00 uur. Toegang is gratis.

Bezoekers kunnen wandelend de elektriciteitscentrale bezoeken, volg de route bordjes vanaf het Gevangenismuseum. De Boevenbussen zullen dit weekend ook een stop maken bij de centrale, waar bezoekers een keuze kunnen maken om uit te stappen om eventueel een bezoek te brengen aan de ECV.